پروانه پیشنمازی در سخنرانی خود درباره «ارزیابی نقش رسانه‌ها در پوشش خبری زلزله» اظهار کرد: امروزه رسانه‌ها از مهمترین ابزارهای تولید و توزیع اطلاعات هستند و از چنان تاثیری در اطلاع‌رسانی برخوردار شده‌اند که آنها را منبع غالب، شکل‌دهی واقعیت‌های اجتماعی و نیز افکار عمومی دانسته‌اند. رسانه‌ها به دلیل قابلیت‌های گسترده در جذب مخاطب انبوه و توانایی شکل‌دهی به افکار عمومی، نقش مهمی در ایجاد، کنترل و مدیریت بحران‌ها دارند، به نحوی که به بخش جدایی ناپذیر بحران‌ها تبدیل شده‌اند.
او در ادامه به نقش دوگانه رسانه‌ها در بحران‌زدایی یا بحران‌زایی اشاره و اظهار کرد: اگرچه رسانه‌ها از ظرفیت خارق العاده‌ای برای کنترل بحران برخوردار هستند؛ اما این تاثیر را به گونه‌ای معکوس نیز می‌توانند اعمال کنند و باعث افزایش بحران شوند.
پیشنمازی یکی از نمونه‌های بحران‌زایی رسانه‌ها را عملکرد آنها در پوشش خبری زلزله اهر- ورزقان (۱۳۹۱) دانست و افزود: رسانه ملی در این زمینه با تاخیر فراوان و بعد از اطلاع‌رسانی رسانه‌های اجتماعی و بیگانه اقدام به پوشش خبری این زلزله کرد که نه تنها به لحاظ حرفه‌ای اصل سرعت خبر را زیر سوال برد، بلکه از حیث مدیریت بحران، بحران را تشدید کرد و با پخش برنامه‌های طنزی مثل «خنده بازار»، موجب جریحه‌دار شدن احساسات قومی منطقه آذربایجان شد که در نهایت امکان وقوع بحرانی سیاسی را نیز از دل این بحران طبیعی (زلزله) دامن می‌زد. همچنین در این زمینه وضع مطبوعات سراسری کشور هم مطلوب نبود و بسیاری از روزنامه‌های کثیرالانتشار حتی خبر وقوع زلزله ورزقان را منتشر نکردند.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: اطلاع‌رسانی در مرحله حین وقوع زلزله دارای دو بعد اصلی انتشار اطلاعات صحیح از مشخصات زلزله (بزرگی، محل و گستره جغرافیایی آن) و اثرات زلزله (تخمین خسارات، تلفات و مصدومین) است که از ارکان اصلی اطلاع‌رسانی در هنگام وقوع زلزله محسوب می‌شود.
او در ادامه به بررسی وضعیت اطلاع‌رسانی اثرات مربوط به هر سه زلزله رودبار، بم و اهر- ورزقان پرداخت و گفت: اطلاع‌رسانی صحیح و سریع از تلفات و خسارات در هر سه زلزله مورد بررسی ضعیف بوده است. ارائه آمار و اطلاعات غلط و متناقض از میزان کشته‌ها، خسارات و نیز اقلام مورد نیاز زلزله‌زدگان در هر سه زلزله پیامدهای منفی داشت که اعتبار رسانه‌ها را زیر سوال برده و اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرد؛ علاوه بر خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی، ظهور و بروز بحران‌های جدیدی نظیر انبوه امدادهای مردمی که منجر به ازدحام و ترافیک شدید در راه‌های منتهی به مناطق زلزله‌زده می‌شد، ناشی از اطلاع‌رسانی غلط و رویکرد عاطفی رسانه‌ها در این زمینه است که باعث شد تا بر شرایط بحرانی قبلی (زلزله) افزوده شود.
به گفته پیشنمازی موضوع اطلاع‌رسانی از هر دو جنبه اطلاعات مربوط به وقوع زلزله و اثرات آن همچنان به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی نظام اطلاع‌رسانی، رسانه‌ها و فرایند مدیریت بحران در زلزله‌های ایران محسوب می‌شود که جای تامل جدی و مسئولانه دارد.
- ايسنا
نظر شما